Më datë 11 Maj, prof. asoc. dr. Edmond Malaj mori pjesë në Konferencën Shkencore me temë: “Kontribute të historiografisë vendase dhe të huaj mbi figurën e Gjergj Kastriotit – Skënderbeut”, të organizuar nga Universiteti i Durrësit “Aleksandër Moisiu”, në kuadër të vitit Mbarëkombëtar të Skënderbeut. Prof. asoc. dr. Edmond Malaj paraqiti kumtesën me titull: “Monografia “Skanderbeg” e Julius Piskos, një studim i vjetër por i panjohur mirë për historiografinë shqiptare”. Studiuesit nga Shqipëria, Kosova, Italia dhe Austria analizuan figurën shumë – përmasore të Heroit tonë Kombëtar, për rëndësinë e jashtëzakonshme të tij në historinë kombëtare të shqiptarëve, por edhe si mbrojtës i qytetërimit evropian.

Gjatë fjalës së tij, prof. asoc. dr. Edmond Malaj theksoi se:

Julius Pisko ka qenë zëvendëskonsull i Konsullatës së Përgjithshme Austrohungareze në Janinë dhe përveç Studimit mbi Historinë e Skënderbeut ai ka hartuar edhe një libër mbi gramatikën shqipe të dialektit të veriut me titull “Doracak i shkurtër i gjuhës shqipe veriore” (Kurzgefasstes Handbuch der Nordalbanesischen Sprache 1896).

Monografia e Julius Piskos mban vitin e botimit 1894 dhe titulli i saj është i thjeshtë “Skënderbeu. Një studim historik.” (Skanderbeg. Eine historische Studie). Ajo vlerësohet nga Noli si biografia e parë e detajuar dhe shkencore për Skënderbeun, e shkruar nga historianët gjermanofonë. Në studimin e tij mbi Skënderbeun Pisko iu referua qoftë studimeve dhe veprave që ishin shkruar deri në atë kohë, qoftë burimeve arkivore, që kishte në dispozicion. Në fund të veprës, atij ju duk e rëndësishme që të vendoste edhe dy shtojca të cilat përbëhen nga disa dokumente të rëndësishme, ndonjë letër e Skënderbeut dhe pjesë nga studime të ndryshme që kanë një rëndësi të veçantë për historinë e Skënderbeut.

Këto fragmente dhe materiale dokumentare janë në gjuhën latine dhe italiane mesjetare dhe përbëjnë edhe sot akoma material të çmueshëm qoftë për historinë e Skënderbeut, qoftë për atë mesjetare. Edhe pse kjo monografi është mjaft e vlerësuar, ajo është pothuajse krejt e panjohur për lexuesin dhe studiuesin shqipfolës, pasi është botuar në vitin e largët 1894 dhe gjendet me vështirësi. Këtyre vështirësive u shtohet edhe ajo gjuhësore, pasi gjuha gjermane që përdor Pisko kërkon një nivel të lartë njohjeje nga lexuesi i huaj. Në kumtesën time do të përpiqem që të nxjerr në pah vlerat e kësaj vepre, por edhe disa nga mangësitë e saj.