Studimi i pikturave murale të periudhës romake të zbuluara në Durrës

16 Janar, 2023 Njoftime

Në vitin 2022 filloi një projekt studimor në bashkëpunim mes Institutit Arkeologjik të Shqipërisë i përfaqësuar nga Prof. As. Dr. Eduard Shehi dhe Institutit Arkeologjik të Universitetit të Këlnit (Gjermani) përfaqësuar nga Prof. Dr. Renate Thomas, me ndihmën financiare të Fondacionit Fritz Thyssen, për studimin e pikturave murale të periudhës romake të zbuluara në Durrës. Bëhet fjalë për një sasi jo të pakët fragmentesh të pikturave murale të një cilësie shumë të lartë. Së pari me ndihmën financiare të fondacionit Thyssen u punua për të sistemuar fragmentet e sfreskut në mbi 100 arka druri specifike për këtë qëllim, ku mund të ruhen të sigurta. Janë në proces sistemimi edhe 30 arka të tjera me fragmente afreskesh.

Fragmentet janë gjetur përgjatë gërmimeve të shpëtimit në pesë zona të ndryshme të Durrësit, përgjatë viteve 2001-2005. Filluam së pari përpunimin e afreskeve nga një gërmim i vitit 2005, në vendgjetjen e mozaikut me meander. Nga më shumë se 3000 fragmente mund të dallohen deri më tani të paktën katër sisteme dekorimi të ndryshme. Kemi një sistem me kombinim të ngjyrave të kuqe dhe të zezë; një sistem i dytë me kombinim të ngjyrës së kuqe; një tjetër me kombinim të ngjyrës së verdhë (fig. 1) dhe sfond të bardhë me kurora frutash, shandanë, zogj dhe elementë florealë; dhe së fundmi një sistem i krijuar me zbukurime në një qemer të pikturuar me një skemë ornamentale me gjysmërrathë. Më mbresëlënëse është dekorimi me panele kuq e zi ku pikturohen Kupidë fluturues (fig. 2), dhe hapësira më të vogla në ngjyrë të zezë me kurora të ndërthurura. Ky model dekorimi mund të datohet në çerekun e fundit të shek. I e.s. Ndërsa dekorimet e tjera janë të mëvonshme, ndoshta të datuara në gjysmën e parë të shek. II e.s. Do të nevojiten kërkime të mëtejshme për të arritur në një klasifikim dhe datim më të saktë.

Studiuesit janë duke punuar për të realizuar një rikrijim kompjuterik në photoshop për secilën faqe muri prej të cilave ruhen ende fragmentet e afreskeve.
Disa nga fragmentet kanë dy shtresa të pikturuara, dhe ajo që është më e mahnitshme dhe deri më tani e veçantë në gjetjet e ngjashme nga hapësira e qytetërimit romak është se shtresa e hershme e pikturës ka lënë gjurmë të motiveve të pikturuara në pjesën e pasme të shtresës më të vonë të pikturës (fig. 3 a, b).

Një numër i vogël fragmentesh përmbajnë një skemë floreale ku është përdorur ngjyra e rrallë dhe e kushtueshme e kuqe shndritshme (Lat. cinnabaris) në një sfond të zi (fig. 4).

 

2024 © Institutet dhe qendrat e Albanologjisë. TË GJITHA TË DREJTAT TË REZERVUARA. POWERED BY WEBART.AL