Akademia e Studimeve Albanologjike dhe Rrjeti Akademik Shqiptar nënshkruan sot memorandumin e mirëkuptimit “Për Zhvillimin e ‘Shkencës së Hapur’ në Shqipëri”.

Rektori i ASA-s, prof.dr. Luan Përzhita dhe drejtori i RASH-it, dr. Arjan Xhelaj, arritën në këtë marrëveshje pas diskutimit të mundësive të reja që dija albanologjike të ketë akses në sistemin shkencor digjital në nivel ndërkombëtar.

Rektori Përzhita i bëri një prezantim drejtorit Xhelaj për situatën e gjendjes së botimeve shkencore digjitale. ASA boton rreth 7 revista periodike, midis tyre janë disa me një traditë gati 50-vjeçare, përveç 60 veprave shkencore që botohen çdo vit. Institutet e ASA-s ndjekin prej vitesh linjat ndërkombëtare të revistave shkencore që bëjnë digjitalizimin dhe përhapjen e librit shkencor, kjo falë edhe marrëveshjeve që ASA ka me universitetet e huaja dhe qendrat ndërkombëtare të kërkimit shkencor.

Po ashtu, është digjitalizuar biblioteka e Akademisë së Studimeve Albanologjike me afro 80 mijë tituj.

Do duhej që e gjithë kjo pasuri të kishte akses në sistemin digjital shkencor ndërkombëtar.

Ky memorandum nënshkruhet gati një vit pasi Konferenca e Përgjithshme e UNESCO-s miratoi (nëntor 2021) rekomandimin mbi “Shkencën e hapur”. Për të adresuar problemet me të cilat po përballet sot bota, ekziston një nevojë urgjente për qasje të barabartë në informacionin shkencor dhe për ndarjen e njohurive shkencore, të dhënave dhe protokolleve brenda dhe jashtë komunitetit të kërkueseve shkencor. Rekomandimi për përqafimin dhe aplikimin e shkencës së hapur, fuqizon potencialin transformues të shkencës për reduktimin e pabarazive ekzistuese në shkencë, teknologji dhe inovacion. Miratimi i këtij Rekomandimi nga Shtetet Anëtare të UNESCO-s ka nevojë për një kornizë ligjore kombëtare për “Shkencën e hapur”, dhe shprehjen e një vullneti të përbashkët, të cilin e përfaqëson ky memorandum, për të forcuar bashkëpunimin shkencor kombëtar e ndërkombëtar.

Akademia e Studimeve Albanolgjike, jo vetëm si institucion kërkimor shkencor, po edhe i Arsimit të Lartë, i bashkohet këtij memorandumi si hapi i parë i përqafimit të parimeve udhëzuese për shkencën e hapur, parime të cilat parashikojnë:

promovimin e një kuptimi të përbashkët të shkencës së hapur, përfitimeve, sfidave, si dhe rrugët e ndryshme drejt shkencës së hapur;

zhvillimin e një mjedisi politikash të favorshme për shkencën e hapur;

investimin në infrastrukturë dhe shërbime që kontribuojnë në shkencën e hapur;

investimin në trajnime, arsimim, shkrim-lexim digjital dhe ngritjen e kapaciteteve, për t’u mundësuar studiuesve dhe palëve të tjera të interesuara të marrin pjesë në shkencën e hapur;

nxitjen e një kulture të shkencës së hapur dhe përafrimi i stimujve për shkencën e hapur;

publikimin e të dhënave të hapura:

promovimin e qasjeve novatore për aplikimin e shkencës së hapur në faza të ndryshme të procesit të kërkimit shkencor;

promovimin e bashkëpunimit kombëtar e ndërkombëtar, dypalësh e shumëpalësh në kontekstin e shkencës se hapur me synimin për të reduktuar hendekun e njohurive digjitale dhe teknologjike.

Palët ranë dakord për një takim të dytë në muajin prill për të hedhur hapa konkretë në këtë proces.