Konferenca shkencore “Çështje të kontakteve gjuhësore e letrare italo-shqiptare”

4 Dhjetor, 2019 Njoftime

Në vijim të zbatimit të marrëveshjes dypalëshe midis Akademisë së Studimeve Albanologjike dhe Departamentit të Studimeve letrare, gjuhësore dhe të krahasuara të Universitetit të Napolit “L’Orientale”, me datë 22 nëntor u mbajt në mjediset e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë konferenca shkencore “Çështje të kontakteve gjuhësore e letrare italo-shqiptare”, organizuar nga Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë i ASA-s në bashkëpunim me Departamentin e Studimeve letrare, gjuhësore dhe të krahasuara të Universitetit të Napolit.
Thirrjes për konferencën iu përgjigjën një numër i mirë studiuesish nga fushat e studimeve gjuhësore e letrare, si nga dy institutet organizatore, ashtu edhe nga universitete brenda e jashtë vendit, si Universiteti i Tiranës, Universiteti i Gjirokastrës, Universiteti i Shkodrës, Universiteti Ca’ Foscari i Venecies, Universiteti i Bolonjës etj.
Konferenca i zhvilloi punimet në dy panele të veçanta, sipas fushave studimore: paneli i gjuhësisë dhe ai i studimeve letrare.
Në panelin e Gjuhësisë, i cili u drejtua nga prof. dr. Anila Omari (ASA), prof. dr. Alberto Manco nga Universiteti i Napolit solli një kontribut nga fusha e përkthimit të letërsisë antike, duke u përqendruar në përkthimin në italishte të nocionit polemos ‘luftë, përplasje, mosmarrëveshje etj.’ të Heraklitit në disa variante përkthimesh të krahasuara. Prof. as. dr. Guido Cappelli, studiues i letërsisë në Universitetin e Napolit, solli të dhëna nga veprimtaria e Skënderbeut dhe e paraardhësve të tij në Mbretërinë e Napolit duke u mbështetur në tekste e dokumente të reja e të pabotuara. Prof. dr. Aljula Jubani nga Universiteti i Tiranës vuri në dukje rolin e intelektualëve arbëreshë në Rilindjen kombëtare shqiptare dhe drejtimin perëndimor që i dhanë ata lëvizjes kombëtare shqiptare. Kumtesa e dr. Ledi Shamkut (Universiteti i Bolonjës) rikujtonte nënshkrimin e marrëveshjes mes gjuhëtarit të shquar italian Tullio de Mauro dhe Institutit të Gjuhësisë e të Letërsisë 14 vjet më parë dhe sillte në vëmendje një nga pikat e akt-marrëveshjes, projektin e usus-it të shqipes së shkruar dhe të folur i cili ende nuk ka gjetur zbatim. Prof. dr. Mimoza Karagjozi-Kore (Universiteti i Tiranës) u përqendrua në fjalorin dygjuhësh të Francesco Maria da Lecce-s (drshkr. 1702), botuar për herë të parë në 2009, si burim i rëndësishëm për historinë e gjuhës shqipe. Dr. Merita Hysa (Universiteti i Shkodrës ‘Luigj Gurakuqi’) duke trajtuar çështjen e konceptit të identitetit në kontekstet bilinguiste, u ndal edhe në disa raste interferencash gjuhësore të italishtes në shqipfolës. Dr. Jolanda Lila (Tiranë) solli rezultatet e një vëzhgimi mbi pasqyrimin e letërsisë arbëreshe në tekstet shkollore shqiptare (1912-1944).
Në panelin e Studimeve letrare punimet u hapën dhe u drejtuan nga prof. dr. Laura Smaqi, shefe e Departamentit të Studimeve letrare (ASA). Kumtesa e mbajtur prej saj u përqendrua në Kontaktet letrare mes Shqipërisë dhe Italisë në vitet ’30-’70 të shek. XX, përmes kontributit të E. Koliqit. Prof. dr. Blerina Suta e Universitetit të Napolit “L’Orientale” paraqiti temën Mërgimi i fjalës si ‘mit’ dhe evolucioni i shqipes letrare: rasti i poezisë dygjuhëshe. Prof. dr. Dhurata Shehri (UT) kumtoi mbi G. Schiro Junior në “Rivista d’Albania”. Prof. as. dr. Lili Sula (UT), paraqiti kumtesën Pararojë e disa qasjeve kritike në albanologji: De Rada i Gualtierit. Prof. as. dr. Kristaq Jorgo (UT), trajtoi Arealin arbëresh në kontekstin e sistemit kulturor gjithëshqiptar. Prof. dr. Persida Asllani (UT), kumtoi mbi Leximet “klasike” të letërsisë shqipe përmes kontributit të studiuesit italo-arbëresh Giuseppe Gradilone. Prof. dr. Klara Kodra tërhoqi vëmendjen Për një rivlerësim në planin estetik të autorëve arbëreshë të Rilindjes. Prof. dr. Diana Kastrati (UT), me temën Moravia takon shqipen: nga indiferenca tek vuajerizmi u përqendrua tek njëri prej autorëve modernë italianë më përfaqësues. Prof. dr. Gëzim Rredhi (U Gj) vuri në dukje Raporte njerëzore italo-shqiptare në letërsinë memuaristike të autorëve italianë. Prof. as. dr. Evalda Paci (ASA), kumtoi mbi Profile studiuesish arbëreshë dhe studimet filologjike shqiptare. Prof. as. dr. Anila Mullahi (UT) u ndal në praninë e Manzonit dhe Leopardit në letërsinë shqipe të gjysmës së parë të shek. XX. Prof. as. dr. Viola Isufaj (UT) u ndal në Ndikime të hermetikëve në poezinë shqipe bashkëkohore (Rasti Zorba dhe Camaj), Ma. Rafaela Marteta (ASA) trajtoi çështjen Përkthimi, kanal i parapëlqyer për takime kulturore. Giacomo Leopardi te Lazer Shantoja.
Të gjitha trajtesat dëshmuan se çështja e kontakteve letrare mes Shqipërisë dhe Italisë fton dhe nxit natyrshëm mendime, hulumtime e diskutime, të cilat pasurojnë mendimin shkencor.

 
2024 © Institutet dhe qendrat e Albanologjisë. TË GJITHA TË DREJTAT TË REZERVUARA. POWERED BY WEBART.AL